Gần đây, thông tin cho thấy có khá nhiều vụ hỏa hoạn gây ra bởi pin ithium-ion.
Loại pin này quá nhỏ nên nhiều người không tin là nó lại tạo nên một đám cháy.
Pin gây hỏa hoạn là chuyện có thật. Theo Hội đồng Tái chế Úc (ACOR), ước tính có khoảng 10,000 đến 12,000 vụ cháy liên quan đến pin xảy ra hàng năm trên khắp cả nước. Nhiều vụ cháy trong số này liên quan đến pin lithium-ion bị vứt bỏ trên xe chở rác, trung tâm tái chế và bãi chôn lấp. Những vụ cháy này gây ra rủi ro nghiêm trọng cho người lao động và cộng đồng, đồng thời làm tăng chi phí vận hành và phí bảo hiểm cho các dịch vụ xử lý chất thải, gián đoạn và các vấn đề an toàn.
Pin lithium-ion (LiB) là mối nguy hiểm cháy nổ ngày càng gia tăng trong ngành quản lý chất thải và thu hồi tài nguyên của Úc.
Cụ thể, cách nay một tuần, một vụ hỏa hoạn do pin tích hợp gây ra đã khiến 15 tấn rác phải đổ xuống đường ở Dubbo.
Đoạn phim do Hội đồng Khu vực Dubbo công bố cho thấy một xe chở rác bốc cháy ngay sau khi thùng rác nắp đỏ của một hộ gia đình chứa một thiết bị chạy bằng pin được đổ ra và nén chặt.
Jamie Lobb, giám đốc quản lý hiệu quả và phục hồi tài nguyên của Hội đồng, cho biết máy nén rác có khả năng đã đè bẹp cục pin, gây ra hỏa hoạn, buộc tài xế phải đổ toàn bộ thùng rác xuống đường.
“Xe chở rác lúc đó khá đầy nên vụ cháy xảy ra khá nhanh”, ông Lobb nói. “Nhưng tài xế đã phản ứng kịp thời, phải đổ đống rác đó ra đường.”
Chỉ vì một pin đã gây ra một cuộc ứng phó kéo dài hàng giờ. Hai xe cứu hỏa và cứu hộ của NSW đã được điều động đến để dập lửa, trong khi hai xe cảnh sát điều tiết giao thông, và các đội cứu hộ đã sử dụng thùng rác, xe cứu hỏa và xe quét đường để dọn dẹp hiện trường.
Tại sao pin lithium-ion lại nguy hiểm?
Pin lithium-ion đặc biệt dễ bay hơi khi bị hư hỏng hoặc xử lý không đúng cách. Tại các trung tâm tái chế, chúng thường bị đè bẹp, thủng hoặc quá nhiệt, gây ra phản ứng dây chuyền được gọi là hiện tượng mất kiểm soát nhiệt. Hiện tượng này bao gồm sự tăng đột biến nhiệt độ khiến một cell pin bốc cháy, lan nhanh sang các cell pin liền kề. Kết quả là một đám cháy dữ dội, kéo dài, cực kỳ khó dập tắt và có thể thải khí độc hại gây hại cho cả sức khỏe con người và môi trường.
Thêm vào đó, pin lithium thường được gắn trong các sản phẩm tiêu dùng như thuốc lá điện tử (vape) hoặc các thiết bị điện tử nhỏ. Khi những thiết bị này bị vứt nhầm vào rác thải thông thường, pin có thể bị hư hỏng trong quá trình phân loại và nén chặt – trở thành nguồn gây cháy tiềm ẩn. Do có rất nhiều vật liệu dễ cháy trong các cơ sở xử lý chất thải, ngay cả một vụ cháy pin lithium cũng có thể dẫn đến hậu quả thảm khốc.
Pin lithium-ion ngày càng phổ biến, một phần vì chúng có thể chứa nhiều năng lượng. Tiến sĩAdam Best, nhà khoa học nghiên cứu chính của Sở CSIRO (Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation – Sở Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp Liên bang), cho biết chính đặc tính này khiến chúng dễ bị phản ứng mạnh hơn khi có sự cố xảy ra.
“Khi những cục pin này bị lỗi, bị lạm dụng hoặc hư hỏng, khi đó có thể giải phóng năng lượng điện dưới dạng năng lượng hóa học, vì vậy những gì chúng ta thấy là cháy và có khả năng phát nổ”, Tiến sĩ Best nói với giới truyền thông.
Đống rác này đã bốc cháy vào thứ Năm 24/6/2024 trên một con phố ở Canberra do pin gây ra
Một vụ hỏa hoạn do pin tích hợp gây ra đã khiến 15 tấn rác bị đổ ra đường phố Dubbo. (ABC/Nick Lowther)
Địa điểm và thời điểm xảy ra cháy .
Trái với quan niệm thông thường, nhiều vụ cháy pin lithium không xảy ra trong quá trình sử dụng mà xảy ra sau khi thải bỏ, đặc biệt là trong quá trình thu gom, phân loại và tái chế rác thải. Thách thức nằm ở tính vô hình của mối đe dọa – pin nhỏ, ẩn bên trong các sản phẩm và đặc biệt dễ bị bỏ qua. Khi chúng bị nén hoặc vỡ trong quá trình máy móc, nguy cơ cháy nổ tăng lên đáng kể.
Tại NSW, số vụ cháy liên quan đến pin đã tăng 66% trong năm qua, theo Phó Ủy viên Cứu hỏa và Cứu hộ NSW, Paul McGuiggan. Ông cho biết các vụ cháy thường liên quan đến xe đạp điện hoặc xe tay ga điện hơn là các thiết bị nhỏ và có tỷ lệ thương tích cao gấp bốn lần so với các loại cháy khác.
Ông McGuiggan cho biết: “Điều đặc biệt xảy ra với các vụ cháy pin lithium- ion là chúng sẽ nhanh chóng sinh ra nhiệt mà pin thực tế không thể tản ra, và nhiệt tích tụ liên tục sau đó nhanh chóng tỏa ra khói”.
Tiến sĩ Best khuyến cáo người tiêu dùng không nên tự ý sửa chữa pin lithium-ion, hãy đầu tư vào các sản phẩm được sản xuất tốt và sạc các thiết bị trên bề mặt không bắt lửa bằng bộ sạc được chỉ định.
.png)
Phòng ngừa và ứng phó với cháy pin lithium
Đối với cộng đồng:
-Không bao giờ vứt pin lithium hoặc các thiết bị chạy bằng pin vào rác thải thông thường.
-Sử dụng thùng thu gom pin hoặc điểm thu gom rác thải điện tử được chỉ định để xử lý an toàn.
-Kiểm tra pin xem có dấu hiệu hư hỏng, phồng rộp hoặc quá nhiệt trước khi thải bỏ không.
Đối với các Trung tâm Thu hồi Chất thải và Tài nguyên (WRC):
-Cải thiện việc sàng lọc giai đoạn đầu để phát hiện pin ẩn trước khi xử lý.
-Trong trường hợp hỏa hoạn, hãy ngay lập tức cô lập vật liệu đang cháy và di chuyển chúng đến một không gian mở, an toàn. Loại bỏ chất thải không bị ảnh hưởng để ngăn chặn đám cháy lan rộng.
-Nếu phát hiện pin lithium, cần nhanh chóng cô lập và làm mát pin để giảm nguy cơ mất kiểm soát nhiệt.
-Đào tạo nhân viên về các rủi ro liên quan đến pin lithium và các quy trình ứng phó khẩn cấp cụ thể.
Cần hành động toàn diện
Hỏa hoạn do pin lithium gây ra hiện là mối đe dọa dai dẳng và nguy hiểm trong lĩnh vực quản lý chất thải của Úc. Tần suất, bản chất tiềm ẩn và sức tàn phá của chúng đòi hỏi một phản ứng phối hợp trên toàn quốc. Các giải pháp phải bao gồm từ các chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng đến các quy trình của ngành và sự hỗ trợ của cảnh sát, đảm bảo phòng ngừa hiệu quả, xử lý an toàn và ứng phó khẩn cấp nhanh chóng. Chỉ với một chiến lược thống nhất, chúng ta mới có thể giảm thiểu rủi ro ngày càng tăng do các nguồn năng lượng mạnh mẽ nhưng nguy hiểm này gây ra./.
