Ảnh: Luke Bellman/Department of Defense – Bộ Quốc Phòng Úc Đại Lợi.

Ngày 10, tháng Mười, năm 2025.

Tác giả: Jeremy Stredwick, Huy Lê biên dịch.

AUSTRALIA - Năng lực quân sự tân tiến nhất của Úc, về căn bản, gắn liền với sức chống chọi của các chuỗi cung ứng dân sự ở mức căn bản nhất.

Trong nhiều thập niên, sự thịnh vượng và an ninh quốc gia của Úc đã được xây dựng trên nền tảng của một thế giới ổn định và toàn cầu hóa. Là một lục địa đảo, nước Úc đã tận dụng vị trí địa lý của mình để trở thành một quốc gia lớn về thương mại, xuất cảng một sản lượng khổng lồ tài nguyên thiên nhiên, và nhập cảng các mặt hàng thành phẩm phức tạp, nền tảng của một nền kinh tế hiện đại. Mô hình này, dựa trên an ninh của các tuyến đường biển và hiệu quả của chuỗi cung ứng kịp thời trên toàn cầu, đã mang lại sự thịnh vượng chưa từng có.

Nhưng, khi thế giới ngày càng bất ổn, chính cấu trúc thành công kinh tế của Úc đã trở thành điểm yếu mang tính sách lược trọng yếu nhứt của Úc. Sự phụ thuộc của Úc vào các chuỗi cung ứng bên ngoài, từng là một rủi ro kinh tế có tính toán, giờ đây đã trở thành một mối đe dọa an ninh quốc gia nghiêm trọng, đặc biệt là đối với Lực lượng Quốc phòng Úc Đại Lợi.

Hơn 99 phần trăm khối lượng thương mại quốc tế của Úc được vận chuyển bằng đường biển, thông qua một loạt các giao điểm - mang tính chiến lược có vai trò kiểm soát, hoặc, hạn chế giao thông - tranh chấp ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Bất kỳ sự gián đoạn nào đối với các tuyến đường biển này, dù là do xung đột, cưỡng ép, hay thậm chí là thảm họa liên quan đến thời tiết, đều sẽ gây ra những tác động tức thời và thảm khốc đối với nền kinh tế Úc và khả năng hoạt động của quốc gia này.

Vị trí địa lý của Úc từ lâu đã là một lợi thế quân sự. Nhưng, khi chuỗi cung ứng được toàn cầu hóa, vị trí địa lý đó đã bộc lộ những lỗ hổng vốn đã ăn sâu vào cấu trúc của các lĩnh vực trọng yếu nhứt của nước Úc chúng ta.

Rủi ro lớn nhứt mang tính hệ thống mà nước Úc phải đối mặt trong chuỗi cung ứng là nguồn cung cấp nhiên liệu lỏng. Nước Úc phụ thuộc vào nhập cảng hơn 90 phần trăm dầu thô và các sản phẩm tinh chế, với mô hình cung ứng tức thời (just-in-time) chỉ để lại lượng dự trữ đủ dùng trong vài tuần. Dầu diesel là huyết mạch của nền kinh tế, không thể thiếu đối với vận tải hạng nặng, nông nghiệp, khai thác quặng mỏ, và các dịch vụ khẩn cấp. Việc gián đoạn nhập cảng nhiên liệu sẽ làm tê liệt việc phân phối thực phẩm, thuốc men, và tất cả các mặt hàng thiết yếu khác. Điều này sẽ ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực của xã hội, cản trở năng lực tự vệ của nước Úc và thực sự khiến nền kinh tế quốc gia rơi vào tình trạng đình trệ. Thật trớ trêu khi phải cần đến dầu diesel để vận chuyển dầu diesel khắp lục địa.

Các nguồn cung cấp sản phẩm y tế và chăm sóc sức khỏe cũng rất dễ bị tổn thương trước sự gián đoạn chuỗi cung ứng. Đại dịch đã phơi bày sự phụ thuộc của Úc vào chuỗi cung ứng toàn cầu để bảo đảm an ninh y tế. Nước Úc nhập cảng 90 phần trăm thuốc men và, gần như không có khả năng sản xuất, các thành phần dược phẩm hoạt tính cần thiết cho hầu hết các loại thuốc thiết yếu. Tình trạng thiếu hụt các mặt hàng thiết yếu, chẳng hạn như thiết bị / đồ đạc bảo hộ cá nhân trong đại dịch, và dịch truyền tĩnh mạch trong những tháng gần đây, đã nhắc nhở chúng ta rằng nước Úc đang ở cuối một chuỗi cung ứng dài lê thê và mong manh. Khoảng cách này sẽ được cảm nhận rõ rệt hơn nhiều trong những giai đoạn khủng hoảng toàn cầu.

Năng lực duy trì hoạt động của Lực lượng Phòng vệ Úc Đại Lợi (ADF) cũng phụ thuộc vào mạng lưới các công ty cung cấp ở các nước trên toàn cầu, đặc biệt là đạn dược dẫn đường chính xác và vật liệu nổ. Trong một cuộc xung đột lớn, các chuỗi cung ứng và nguồn lực này sẽ bị cạnh tranh gay gắt, và các nhà thầu chính đa quốc gia có thể được yêu cầu ưu tiên cho đất nước của họ, gây bất lợi cho Úc.

Lực lượng Phòng vệ Úc Đại Lợi cũng phụ thuộc nặng nề vào khả năng tiếp cận an toàn các khoáng sản trọng yếu cần thiết cho kỹ nghệ quốc phòng, bao gồm đất hiếm để làm nam châm, kim loại vonfram  để làm các sản phẩm chịu nhiệt, kim loại titan để làm các bộ phận hàng không vũ trụ, và antimon cho hợp kim cho lãnh vực quân sự và thiết bị nhìn trong ban đêm. Mặc dù nước Úc giàu tài nguyên khoáng sản, nhưng năng lực hạn chế trong việc chế biến và việc phụ thuộc vào xuất cảng quặng thô đã hạn chế năng lực sản xuất các linh kiện đạt tiêu chuẩn Quốc phòng mà Lực lượng Phòng vệ Úc Đại Lợi (ADF) cần trong thời chiến, khi ấy, chuỗi cung ứng sẽ dễ bị tổn thương hơn thường nhật.

Hậu quả tiêu cực của những sự phụ thuộc này rất rõ ràng và bao trùm tất cả các lĩnh vực của Lực Lượng Quốc  Phòng Úc Đại Lợi. Chúng cho thấy sức mạnh quân sự không chỉ đơn thuần là sự vận hành của của các kỹ thuật tân tiến, mà còn là việc của mạng lưới hậu cần thông thường của quốc gia để duy trì được sự hỗ trợ chúng. Tiêm kích cơ F-35A Lightning, dù rất tinh vi, không thể bay nếu xe tải bị tê liệt do thiếu dầu diesel để vận chuyển nhiên liệu cho phi cơ phản lực. Một tiểm thủy đỉnh chạy bằng năng lượng nguyên tử sẽ trở nên vô hiệu nếu không được dự trữ lương thực cho thủy thủ đoàn, một nhiệm vụ phụ thuộc vào chuỗi cung ứng thực phẩm quốc gia phải có tính vận hành liên tục. Quân đội không thể huy động nếu mạng lưới hậu cần dân sự cần có, để điều phối lực lượng và hàng tiếp tế đến các điểm lên tàu, bị sụp đổ.

Nói một cách đơn giản, kẻ thù không cần phải tấn công lục địa Úc; họ chỉ cần làm gián đoạn chuỗi cung ứng và chờ đợi.

Trước những điểm yếu này, việc xây dựng năng lực nội địa độc lập là phương cách duy nhất đáng tin cậy để có một Lực lượng Phòng vệ Úc (ADF) kiên cường hơn. Đây không phải là lời kêu gọi chủ nghĩa bảo hộ, hay, rút lui khỏi thương mại toàn cầu, vốn vẫn đóng vai trò thiết yếu đối với sự thịnh vượng của Úc. Thay vào đó, đây là một sự tái cân bằng chiến lược, thừa nhận nhu cầu tự lực cánh sinh trong những lãnh vực then chốt đối với hoạt động và quốc phòng của quốc gia trong một cuộc khủng hoảng. Đó là sự chuyển đổi từ mô hình "cần đúng lúc" (just-in-time) hoàn toàn dựa trên hiệu quả sang tư thế "cần đúng lúc" (just-in-case) tập trung vào an ninh.

Trong các cuộc đối đầu trong tương lai, sức chịu đựng của nước Úc sẽ không chỉ được quyết định bởi năng lực tân tiến của quân đội, mà còn bởi năng lực tiếp nhiên liệu cho xe tải, dự trữ vật phẩm cho bệnh viện, và duy trì nguồn cung cấp từ các trang trại và nhà máy. Nhiệm vụ cấp bách đối với các cơ quan hoạch định chánh sách quân sự là nhận thức rằng, năng lực độc lập trong công nghiệp sản xuất và kiểm soát tài nguyên là nền tảng thiết yếu cho sức chống chọi của quốc gia, chứ không phải là một lý tưởng tùy tiện. Nếu không có năng lực nội địa để tự duy trì, nước Úc có nguy cơ trở thành một quốc gia mong manh, dễ bị tổn thương trong một thế giới ngày càng bất ổn.

Jeremy Stredwick là chuyên gia kỹ nghệ quân sự, cựu chiến binh và là chủ sở hữu của công ty dịch vụ tư vấn - Arc Professional Services - chuyên về phát triển năng lực.