Tổng trưởng Ngân Khố, Jim Chalmers. Nguồn: AAP / Mick Tsikas

AUSTRALIA - Vấn đề này được nêu ra trong bối cảnh Úc, cũng như nhiều nền kinh tế phát triển khác, đã ghi nhận mức tăng trưởng năng suất thấp một cách dai dẳng trong vài thập niên qua. Tổng trưởng Ngân khố, là ông Jim Chalmers, cho biết ông có kỳ vọng thực tế nhưng cũng lạc quan về kết quả của hội nghị bàn tròn về vấn đề này.

Các chuyên gia kinh tế hàng đầu, các lãnh đạo doanh nghiệp và nghiệp đoàn sẽ tập trung tại Canberra trong tuần cuối tháng Tám này (bắt đầu từ thứ Ba, 19/8) để tham dự một hội nghị bàn tròn quốc gia nhằm thúc đẩy năng suất của Úc.

Khi các viên chức chánh phủ, lãnh đạo doanh nghiệp và các chuyên gia kinh tế tham dự hội nghị bàn tròn kinh tế quốc gia tại Canberra trong tuần này, chúng ta sẽ thường xuyên nghe họ nhắc đến một từ khóa: tăng trưởng năng suất.

Theo Ngân hàng trữ kim Úc, năng suất đề cập đến lượng đầu ra có thể được tạo ra từ một tập hợp đầu vào nhất định.

Khái niệm này bao gồm hai khía cạnh: Năng suất lao động, tập trung vào chính người lao động – ví dụ như kỹ năng của họ, công nghệ mà họ xử dụng, và cách họ được quản lý; Năng suất đa yếu tố, xem xét những yếu tố ngoài người lao động, chẳng hạn như vốn, đất đai, năng lượng và nguyên vật liệu.

Năng suất- tâm điểm của hội nghị bàn tròn kinh tế quốc gia

Tổng trưởng Ngân khố Jim Chalmers cho biết đó là vì không có thời điểm nào thích hợp hơn hiện nay để thảo luận.

"Nền kinh tế của chúng ta hiện đang cân bằng giữa tiến triển mà chúng ta đạt được về tiền lương, lạm phát và mức sống và năng suất mà chúng ta rất cần để duy trì sự tiến triển đó trong những năm tới. Mức sống, mức sống cao hơn, chính là mục tiêu mà chúng ta hướng tới, và đó là lý do năng suất trở thành trọng tâm hàng đầu."

Trong vài thập niên gần đây, tăng trưởng năng suất của Úc đã chậm lại.

Trong năm tài chánh 2022/2023, con số này chỉ đạt 0,9%.

Điều này phản ánh tình trạng chung của nhiều nền kinh tế phát triển, nhưng Ngân hàng trự kim cho rằng sự chậm lại cũng phản ánh những điểm yếu tồn tại lâu dài trong nền kinh tế Úc, chẳng hạn như mức độ cạnh tranh kinh doanh suy giảm, tốc độ nâng cấp công nghệ chậm và tăng trưởng tiền lương thấp.

Ông Trent Wiltshire, Phó Giám đốc Chương trình Thịnh vượng Kinh tế của Viện Grattan, cho biết trong thập niên qua, cả chánh phủ liên bang lẫn chánh quyền tiểu bang đều đã có những nỗ lực và biện pháp nhằm gia tăng nguồn nhân tài và đầu tư kinh doanh.

Ông Trent Wiltshire nói, “Trong vài năm qua, đã có những cải cách về di cư tay nghề, chẳng hạn như đơn giản hóa việc bảo lãnh lao động, đó là điều tích cực. Việc cải cách hệ thống tính điểm cũng đang được tiến hành, đây là một yếu tố đầu vào quan trọng nhưng vẫn chưa được thực hiện”.

Cũng đã có một số nỗ lực về cải cách thuế, dù không quá lớn. Chúng ta đã chứng kiến một số thay đổi trong giáo dục đại học. Các chánh quyền tiểu bang cũng đóng vai trò, chẳng hạn như chánh quyền tiểu bang Victoria và New South Wales đang cải cách hệ thống quy hoạch để có thể xây dựng thêm nhiều nhà ở ngay tại nơi người dân sinh sống."

Tuy nhiên, ông Wiltshire cho rằng những chánh sách này vẫn chưa đủ để bù đắp cho những rào cản dai dẳng đối với năng suất của Úc, bao gồm cả tình trạng dân số già hóa. Ông cũng nhận định sự tăng trưởng của khu vực dịch vụ tại Úc đang làm chậm năng suất.

Nhiều sách lược, nhưng vẫn chưa đủ…

Trước thềm hội nghị, nhiều bên liên quan đã đưa ra các đề xướng nhằm thúc đẩy năng suất của Úc.

Các đại diện doanh nghiệp kêu gọi cắt giảm thủ tục hành chánh và đẩy mạnh áp dụng công nghệ mới nổi.

Nghiệp đoàn muốn có tuần làm việc 4 ngày.

Các nhóm vận động phúc lợi kêu gọi chánh phủ cải tổ hệ thống dịch vụ việc làm mà họ cho là đã “hỏng hóc”.

Trong số các đề xướng, một trong những chủ đề gây tranh cãi nhất là trí tuệ / trí thông minh nhân tạo (AI).

Điều này bắt nguồn từ phát biểu của Tổng trưởng Ngân khố, rằng AI là một “cuộc cách mạng” đối với nền kinh tế Úc.

Tuy nhiên, nhiều câu hỏi vẫn đang được đặt ra xung quanh tác động của AI đối với việc làm của con người, các quy định về bản quyền, cũng như tiềm năng của doanh nghiệp trong việc khai triển công nghệ này.

Ngay cả ông Chalmers cũng thừa nhận rằng Úc cần phải tìm ra một con đường trung dung cho AI.

Tiến sĩ Jake Goldenfein, một học giả về luật và công nghệ tại Melbourne, cho biết nghiên cứu của ông phát hiện rằng trong khi AI có thể giúp nâng cao năng suất tại nơi làm việc, việc khai triển AI có thể tốn kém và chậm chạp.

Tiến sĩ Jake Goldenfein nói: "Nếu chúng ta, với tư cách là một quốc gia, quan tâm đến việc gia tăng năng lực tự chủ về AI và thu được lợi ích từ AI, chúng ta cần nghĩ đến những cách thức để làm điều đó mà không phụ thuộc quá nhiều vào các công ty phần mềm quốc tế”.

“Chúng ta đang gửi rất nhiều tiền ra nước ngoài để mua những sản phẩm công nghệ không hẳn phù hợp với nhu cầu của các tổ chức trong nước, lại cần nhiều công sức để vận hành một cách an toàn”.

Hội nghị thượng đỉnh quốc gia kéo dài ba ngày này chỉ đóng vai trò như một diễn đàn để chánh phủ Albanese thu thập ý tưởng.

Tuy nhiên, bà Danielle Wood, Chủ tịch Ủy ban Năng suất, cho rằng chánh phủ cần tái áp dụng cái mà bà gọi là “tư duy tăng trưởng” trong quá trình hoạch định chánh sách, bởi giới trẻ Úc đang phải gánh chịu cái giá của tăng trưởng năng suất thấp.

"Những người Úc sinh vào thập niên 1990 gia nhập thị trường lao động trong thập niên 2010 khi tăng trưởng kinh tế chậm chạp là thế hệ đầu tiên không kiếm được nhiều tiền hơn so với thế hệ sinh trước đó một thập niên.

Thế hệ này cũng sẽ phải gánh nhiều chi phí hơn trong việc ứng phó với biến đổi khí hậu, cả từ tác động của thời tiết khắc nghiệt hơn lẫn các chánh sách phản ứng bởi các cơ quan hoạch định chánh sách Úc đã né tránh những lựa chọn chánh sách ít tốn kém nhất."

Ông Chalmers cho biết ông có những kỳ vọng thực tế nhưng cũng lạc quan về kết quả của hội nghị.

Ông nói rằng dù hội nghị bàn tròn sẽ không thể giải quyết hết mọi vấn đề kinh tế chỉ trong ba ngày, nhưng nó sẽ định hướng cho ngân sách của chánh phủ trong ba năm tới.

"Tôi lạc quan rằng đang có một khát vọng cải cách, một sự tham vọng trong việc giải quyết ba thách thức lớn của nền kinh tế chúng ta, trước hết là năng suất, nhưng cũng bao gồm năng lực chống chịu của nền kinh tế và tính bền vững của ngân sách. Vì vậy, tôi thực tế, nhưng tôi cũng lạc quan rằng chúng ta có thể cùng nhau đạt được một số tiến triển."