Phụ nữ Karen đang dệt vải tại nhóm sinh hoạt cộng đồng ở thành phố Perth (SBS Christopher Tan)

 

 

Trong số hàng ngàn người Karen bị buộc phải rời bỏ nhà cửa vì xung đột ở Miến Điện, may mắn thay vẫn có những người đã tìm được nơi nương náu tại Úc và đang nỗ lực giữ gìn văn hóa.

 

Cô Sisterlay Toe, thành viên của một nhóm dệt vải ở Perth, dành nhiều tâm huyết để tạo ra những tấm vải rực rỡ sắc màu.

"Khi tôi mặc những bộ quần áo do chính tay mình làm ra, tôi cảm thấy rất vui và tự hào."

 

Cô Toe là một trong khoảng 15.000 người Karen đang sinh sống tại Úc.

 

Cũng như nhiều người Karen khác, cô đã phải chạy trốn khỏi xung đột ở quê hương Miến Điện.

 

"Quân đội thường xuyên đến làng của chúng tôi, họ muốn phá huỷ, đốt nhà. Nhiều khi còn cướp bóc và giết chóc. Chúng tôi không thể sống ở đó nữa, nên phải chuyển sang các trại tị nạn ở Thái Lan."

 

Người Karen là một trong những nhóm sắc tộc lớn ở Miến Điện, và nghề dệt vải giữ vai trò trung tâm trong bản sắc văn hóa của họ.

 

Tuy nhiên, cuộc nội chiến bùng nổ sau cuộc đảo chánh quân sự năm 2021 đã buộc hàng ngàn người phải rời bỏ quê hương.

 

Nhiều người đang chật vật sống sót trong điều kiện khắc nghiệt tại các trại dọc biên giới Thái Lan.

 

Sisterlay Toe cho biết:

"Người Karen sống trong trại tị nạn đang gặp rất nhiều khó khăn vì thiếu lương thực và dịch vụ y tế. Vẫn còn vô số nhu cầu chưa được đáp ứng."

 

Với hiên trạng công việc làm bị hạn chế, nhiều gia đình chỉ cầm cự qua ngày, nhưng trở về Miến Điện lại quá nguy hiểm.

 

Hàng ngàn dân thường đã thiệt mạng trong các cuộc xung đột gần đây, và ước tính có khoảng 30.000 người bị bắt giữ.

 

Một báo cáo mới của Liên Hiệp Quốc, dựa trên hơn 1.300 nguồn tin, cũng ghi nhận tình trạng “tra tấn có hệ thống” trong suốt năm qua.

 

Ông Graham Thom, điều phối viên vận động của Hội đồng Người tị nạn Úc, vừa trở về từ chuyến khảo sát thực địa, cho biết tình cảnh của người Karen trong các trại tị nạn đang ngày càng tuyệt vọng.

 

Việc cắt giảm viện trợ quốc tế, bao gồm từ USAID, đang tác động nghiêm trọng đến an ninh lương thực.

 

"Có chín trại dọc biên giới Thái Lan – Miến Điện với hơn 100.000 người. Họ hoàn toàn phụ thuộc vào viện trợ. Vì vậy, khi nguồn viện trợ bị cắt giảm, cuộc sống trong trại trở nên vô cùng khốn khó. Người Karen là một trong những nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất."

 

Nhiều người Karen, trong đó có Mu Lay SongSaeng, đã tìm nơi an toàn ở những quốc gia khác, trong đó có Úc.

 

"Tôi đã vô cùng vui mừng và hạnh phúc khi đến Úc, vì tôi biết rằng ở đây sẽ có nhiều tự do hơn. Chúng tôi không còn phải sợ hãi điều gì. Muốn học gì cũng được, không có gì ngăn cản chúng tôi đến trường."

 

Tuy nhiên, cũng như nhiều người Karen khác, cô SongSaeng lo ngại rằng những kỹ năng truyền thống như dệt vải có nguy cơ bị mai một.

 

Vì vậy, hai năm trước, cô đã khôi phục lại một nhóm dệt vải tại Mirrabooka, Perth.

 

"Đây là một con đường quan trọng để chữa lành, bởi vì chúng tôi đến từ hoàn cảnh tị nạn và mang theo nhiều sang chấn."

 

Mỗi tuần, nhóm phụ nữ Karen lại tụ họp để thực hiện các thiết kế sáng tạo.

 

"Trong văn hóa của chúng tôi, xanh, đỏ và trắng là ba màu nổi bật. Đỏ tượng trưng cho lòng dũng cảm. Mỗi thứ Sáu, căn phòng này tràn đầy niềm vui và tiếng cười. Họ tạo ra những sản phẩm thủ công tuyệt đẹp, và chúng tôi cũng bán để có thêm thu nhập."

 

Cũng như hàng thế kỷ qua, vải Karen vẫn được dệt bằng khung cửi cầm tay, làm từ gỗ tái chế.

 

Cô SongSaeng cho biết một số nguyên liệu còn được nhặt ngay ven đường.

 

"Chúng tôi tận dụng mọi thứ quanh mình, như tre, gỗ. Sau đó những người đàn ông lớn tuổi sẽ chế tác thành khung cửi."

 

Nghề dệt thường được truyền từ mẹ sang con gái, và theo cô Toe, việc dệt vải giúp phụ nữ Karen tôn vinh và gìn giữ bản sắc văn hóa độc đáo của họ.

 

"Điều quan trọng là phải giữ gìn, thực hành và ghi nhớ kỹ năng, văn hóa mà ông bà tổ tiên để lại, rồi truyền lại cho thế hệ sau."