Người bản địa Arabana đã nộp đơn yêu cầu quyền sở hữu bản địa đầu tiên của họ vào năm 1993. (ABC News/Luke Stephenson)
NAM ÚC – Các chủ hữu bản địa của một khu vực rộng lớn ở phía bắc tiểu bang Nam Úc, gồm cả lưu vực nội lưu Kati Thanda-Lake Eyre, đã hoan nghênh chiến thắng tại Tòa án tối cao Úc vào ngày 9/04 vừa qua về quyền sở hữu của họ đối với một thửa đất gần thị trấn Oodnadatta, nơi bị loại khỏi yêu cầu ban đầu của họ.
Một nhóm người Thổ dân Arabana đã đến Thủ đô Canberra để xem kết quả, sau một cuộc chiến dài để quyền sở hữu bản địa của họ đối với khu vực này được công nhận.
Trong số họ có Aaron Stuart, một người đã tham gia vào một cuộc tranh đấu dài vì vùng đất này.
Bên ngoài Tòa án tối cao, ông Stuart phát biểu, “Là một người Thổ dân, tâm trí tôi hướng về những người đã mất trên hành trình này.”
Vụ án có lịch sử lâu dài
Người Thổ dan Arabana đã nộp đơn yêu cầu quyền sở hữu bản địa đầu tiên của họ vào năm 1993, trước khi đạo luật quyền sở hữu bản địa hiện hành có hiệu lực.
Một khiếu nại chính thức đã được đệ trình theo đạo luật này vào năm 1998, và sau cùng được chấp thuận vào năm 2012, đối với một khu vực rộng lớn bao gồm các trang trại chăn nuôi và các thị trấn, trong đó có thị trấn Oodnadatta.
Nhưng một khu vực nhỏ gần Oodnadatta đã bị loại khỏi khiếu nại, vì dự kiến nó sẽ được trao cho một tổ chức thổ dân địa phương. Rốt cuộc, việc trao mảnh đất đó đã không diễn ra, và nhóm này đã đệ trình khiếu nại của họ lên Tòa án Liên bang.
Ông Aaron Stuart đã tham gia vào cuộc tranh đấu lâu dài về vùng đất này. (ABC News/Luke Stephenson)
Tuy nhiên, thẩm phán đã từ chối khiếu nại, nói rằng nhóm này không duy trì được mối liên hệ văn hóa vật lý với vùng đất và không thể khẳng định quyền sở hữu của người bản địa.
Vào hôm ngày 9/04, Tòa án Tối cao đã nhận thấy rằng thẩm phán đã không áp dụng đúng các nguyên tắc về mối liên hệ với đất đai theo Đạo luật Quyền sở bản địa - Native Title Act.
Tòa án cho biết phán quyết trước đó đã tập trung vào các hành động vật chất thể hiện sự công nhận và tuân thủ luật pháp và phong tục truyền thống để chứng minh mối liên hệ.
Nhưng trong một phán quyết nhất trí, Tòa án Tối cao nhận thấy các hành động vật chất (các hoạt động/hành động vật thể liên quan đến việc thực thi các nghi lễ truyền thống, các lối sống theo truyền thống, các nghi lễ phong tục, ...) có thể không cần thiết nếu các luật pháp và phong tục liên quan chứng minh được mối liên hệ với vùng đất.
Luật sư của nhóm, Stephen Kenny, cho biết điều này công nhận mối liên hệ tinh thần, điều mà người Arabana có thể thể hiện.
Luật sư Kenny nói, "Bạn có thể có mối liên hệ tinh thần với quê hương của mình thông qua luật pháp và phong tục của bạn, điều này đủ để kết nối bạn với vùng đất đó".
Ông Kenny cho biết việc củng cố mối liên hệ tinh thần như một yếu tố trong yêu sách về quyền sở hữu bản địa sẽ mang lại lợi ích cho những người khác.
Ông nói, "Tôi nghĩ phán quyết này sẽ giúp người Thổ dân dễ dàng hơn trong việc đòi lại những vùng đất đã bị bỏ sót trong các yêu cầu bồi thường trước đây."
"Điều này thực sự tái khẳng định những gì chúng ta hiểu về luật pháp, rằng mối liên hệ của bạn là thông qua luật pháp và phong tục tinh thần của bạn chứ không phải bằng cách dựng lều, sinh sống và săn bắn trên vùng đất đó".
Luật sư Stephen Kenny cho biết quyết định này công nhận sự kết nối lại về mặt tinh thần. (ABC News/Luke Stephenson)
Cuộc tranh đấu vẫn chưa kết thúc
Ông Stuart cho biết phán quyết nhấn mạnh rằng người Arabana luôn ở trên vùng đất này và chưa bao giờ từ bỏ nó.
Ông nói, "Không ai từng bỏ đi rồi quay trở lại",
"Không có sự tuyệt chủng của con người… chúng tôi luôn ở đó, chúng tôi đang ở đó, và chúng tôi sẽ luôn ở đây.”
"Ranh giới có thể thay đổi tùy theo tiểu bang và vùng lãnh thổ, đất của người Arabana luôn là đất của người Arabana, giống như mọi bộ tộc khác ở Úc".
Vụ kiện hiện sẽ được chuyển lại cho Tòa án Liên bang, nơi sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng dựa trên phán quyết của Tòa án Tối cao.
(ABC News - Theo Báo Nam Úc Tiếng Việt - savietnews.com)