Sean Coughlan

Vai trò, Phóng viên hoàng gia

Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ được chào đón bằng một lịch trình quyến rũ hoàng gia lộng lẫy trong chuyến thăm cấp nhà nước của ông trong tuần này.

Mục tiêu là khiến ông choáng ngợp và được tâng bốc với trải nghiệm thảm đỏ đỉnh cao - vệ binh danh dự, màn trình diễn trên không, xe ngựa cổ, yến tiệc xa hoa, sự trang nghiêm và những nghi lễ.

Đổi lại, Thủ tướng Anh Keir Starmer hy vọng rằng buổi đón tiếp lộng lẫy này sẽ giúp truyền tải thông điệp của Vương quốc Anh về những vấn đề khó xử như Ukraine và quan thuế thương mại.

Và nếu có ai có thể thu hút sự chú ý và gây ảnh hưởng đến Tổng thống Mỹ, thì chắc chắn đó là Vua Charles III cũng như Hoàng gia Anh.

Nữ hoàng Elizabeth II đã chào đón Tổng thống Trump và Đệ nhất phu nhân trong chuyến thăm cấp nhà nước tới Vương quốc Anh vào năm 2019. Ảnh: Max Mumby/Indigo/Getty Images

Nhưng Vua Charles sẽ giao tiếp với vị khách đôi khi khó lường này như thế nào tại Điện Windsor? Liệu ông có thể trở thành người nắm được tâm lý của ông Trump?

Giáo sư Anna Whitelock, chuyên gia lịch sử chế độ quân chủ hiện đại tại trường City St George's thuộc Đại học London, nói: "Trump yêu thích chế độ quân chủ và Hoàng gia. Đó là một con bài ngoại giao tiềm năng của chánh phủ Anh".

Việc ông Trump bị hoàng gia cuốn hút sẽ đem lại cho nhà Vua một "lợi thế hiếm có" trong việc đối phó với ông Trump - người thường kỳ vọng mình chiếm ưu thế – Giáo sư Whitelock nhận định.

Ông Anthony Seldon, nhà viết tiểu sử các thủ tướng Anh, cũng đồng tình. Ông cho rằng nhà Vua có thể tận dụng "sự hào hứng rõ rệt" của ông Trump đối với hoàng gia.

Ông Seldon nói, "Cùng lúc đó, Vua Charles đang ở vị trí cực kỳ tế nhị. Quan điểm cá nhân của ông - về môi trường, về việc bảo vệ dân chủ và pháp quyền ở châu Âu - rất khác với tổng thống,"

"Tôi tin chắc ông sẽ cư xử cực kỳ đúng mực và lịch thiệp. Nhà Vua sẽ làm theo lịch trình được chánh phủ Anh chuẩn bị”.

Chánh phủ chắc chắn hy vọng rằng buổi tiệc trong tuần này sẽ để lại những điểm tích cực với ông Trump, tạo hiệu ứng tâm lý tích cực cho nước Anh.

Đây là một chuyến thăm cấp nhà nước hiếm có và được lên kế hoạch kỹ lưỡng. Lịch trình dày đặc trong vòng một ngày rưỡi, phần lớn dành cho các nghi lễ hoàng gia. Windsor đang được sử dụng như một công viên giải trí hoàng gia.

Do lo ngại về an ninh và biểu tình, sẽ không có đám đông cổ vũ hay cuộc diễu hành công khai như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron từng được đón tiếp gần đây. Thay vào đó, sẽ là trực thăng cơ và các sự kiện kín.

Một cuộc khảo sát của YouGov vào mùa hè cho thấy dư luận chia rẽ về việc có nên tiếp đón ông Trump hay không, với những người muốn hủy chuyến thăm có phần nhỉnh hơn.

Những người gần nhất với công chúng mà tổng thống có thể tiếp xúc sẽ là các nhân viên phục vụ tại yến tiệc.

Vua Charles đã thể hiện sự ủng hộ công khai đối với Tổng thống Ukraine, Zelenskyy. Ảnh: Jonathan Brady/Getty Images

Vua Charles sẽ có bài phát biểu tại yến tiệc cấp nhà nước trong Đại sảnh St George, bên trong Điện Windsor. Có khả năng ông sẽ ca ngợi mối quan hệ đặc biệt và nhắc đến các mốc kỷ niệm của liên minh thời chiến, có thể kể đến mẹ ông - Cố Nữ hoàng Elizabeth - và mẹ của ông Trump - người rất ngưỡng mộ hoàng tộc.

Từng từ trong bài phát biểu này đều được soạn thảo kỹ lưỡng với sự tư vấn chặt chẽ của chánh phủ, nhằm bảo đảm đúng tông điệu ngoại giao.

Khách mời, bao gồm nhiều gương mặt nổi tiếng, sẽ thưởng thức các món ăn tiêu biểu của Mỹ và Anh - qua thực đơn viết bằng tiếng Pháp, với 5 đến 6 loại ly cho mỗi người, trong một đại sảnh đầy chân dung hoàng gia và áo giáp.

Vua Charles có nhiều thập niên kinh nghiệm trong việc tiếp khách. Bất kể suy nghĩ riêng tư của ông - và rõ ràng ông không ủng hộ khẩu hiệu "khoan dầu, khoan nữa, khoan mãi" của ông Trump - nhà Vua có tinh thần trách nhiệm cao và sẽ cố gắng hết mình để chuyến thăm này thành công.

Tác giả hoàng gia Robert Hardman cho rằng họ sẽ nói về các chủ đề an toàn - chẳng hạn như nguồn gốc Scotland của ông Trump.

Và dĩ nhiên, hoàng gia đã tiếp đón nhiều vị khách mà họ không hoàn toàn đồng quan điểm. Ông Hardman kể rằng Nữ hoàng Elizabeth II từng trốn sau một bụi cây để tránh gặp Tổng thống Romania, Nicolae Ceaușescu, trong vườn cung điện khi ông có chuyến thăm cấp nhà nước năm 1978.

Sẽ không có chuyến xe ngựa công khai nào trong chuyến thăm của tổng thống Mỹ, không giống như đối với Tổng thống Macron. Ảnh: Mark Kerrison/In Pictures via Getty Images

Nhà Vua cũng không đơn độc. Các thành viên khác của hoàng gia sẽ được huy động để hỗ trợ công tác tiếp đón.

Tất cả sự chú ý sẽ dồn vào Công nương xứ Wales Catherine (Kate Middleton) và Đệ nhất phu nhân Melania Trump khi họ cùng tham dự một dự án môi sinh liên quan đến Hướng đạo sinh vào hôm 18/9.

Ông Trump cũng rất ngưỡng mộ Hoàng tử William, từng khen ngợi cuộc trò chuyện "tuyệt vời" giữa họ tại buổi tái khai trương Nhà thờ Đức Bà Paris. Ông William và bà Catherine sẽ đóng vai trò quan trọng trong lễ đón chính thức vào hôm 17/9.

Hoàng hậu Camilla sẽ giới thiệu với bà Melania một món đồ đặc biệt trong lâu đài Windsor - một ngôi nhà búp bê tuyệt đẹp được kiến trúc sư Edwin Lutyens thiết kế cách đây một thế kỷ. Nếu không khí trở nên căng thẳng, thì có sẵn những chai rượu mini trong ngôi nhà búp bê đó với rượu có thể uống được.

Công nương xứ Wales tại yến tiệc cấp nhà nước dành cho ông Trump vào năm 2019. Ảnh: Getty Images

Mặc dù Vua Charles và ông Trump có vẻ là hai người trái ngược, nhưng họ đã biết rõ nhau. Họ đều là những người thuộc thế hệ sau chiến tranh – ông Trump 79 tuổi và ông Charles 76 tuổi – đã từng giao thiệp với nhau qua nhiều thập niên. Từ cuối thập niên 1980, ông Charles đã từng đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông Trump.

Sau khi ông Trump sống sót sau một âm mưu ám sát vào tháng Bảy năm ngoái, nhà Vua đã gửi cho ông một lời nhắn cá nhân. Họ từng dành thời gian bên nhau trong chuyến thăm cấp nhà nước của ông Trump vào năm 2019.

Và không chỉ hai nguyên thủ từng gặp nhau, mà các thành viên gia đình họ cũng từng gặp gỡ nhau.

Trước khi ông Trump tham gia chính trị, em trai ông – doanh nhân Robert (mất năm 2020) – là một nhà tài trợ lớn cho các quỹ từ thiện của ông Charles và từng tham gia các buổi tiệc hoàng gia cùng nhiều nhà tài phiệt Mỹ khác.

Em trai nhà Vua, Hoàng tử Andrew, từng đến Mar-a-Lago năm 2000 và tự giới thiệu là "Andrew York" với khách mời.

Hoàng tử Andrew, Công tước xứ York, sẽ hoàn toàn bị xóa khỏi trong chuyến thăm lần này. Nhưng trong chuyến thăm của ông Trump năm 2019, ông được mô tả là "võ khí bí mật" của Cung điện Buckingham, tháp tùng tổng thống trong hai trên ba ngày.

Đó là chỉ vài tháng trước cuộc phỏng vấn gây tranh cãi của Công tước xứ York với chương trình Newsnight.

Ông Trump rất thích thú khi được gặp Nữ hoàng Elizabeth II và ông sẽ bày tỏ lòng kính trọng bằng cách đặt vòng hoa tại mộ bà trong Nhà nguyện St George.

Thủ tướng Keir Starmer đã trao thư mời lịch sử cho Tổng thống Donald Trump cho chuyến thăm cấp nhà nước lần thứ hai. Ảnh: Andrew Harnik/Getty Images

Sự thích thú của ông Trump với hoàng tộc chính là mấu chốt của chuyến thăm lần này. Như mọi thứ liên quan đến ông Trump, điều đó phản ánh cá tính của ông hơn là chánh trị.

Ông Trump viết trong cuốn The Art of the Deal."Tôi vẫn nhớ mẹ tôi – người gốc Scotland – ngồi trước ti-vi xem lễ đăng quang của Nữ hoàng Elizabeth và không rời ghế cả ngày. Bà bị mê hoặc với sự lộng lẫy, nghi lễ và vẻ huy hoàng của hoàng gia".

Dường như ông Trump lại lắng nghe giọng nói của mẹ mình.

Cựu cố vấn Nga Fiona Hill viết trong hồi ký tại Tòa Bạch Ốc của bà rằng: "Một cuộc gặp với Nữ hoàng Anh là dấu hiệu cuối cùng cho thấy ông – Trump – đã thành công trong cuộc đời".

Được mời tham gia chuyến thăm cấp nhà nước lần thứ hai là điều "chưa từng có tiền lệ" đối với ông Trump. Và quả thực, điều này rất hiếm – chỉ có Nữ hoàng Margrethe và Hoàng thân Henrik của Đan Mạch từng có hai chuyến thăm như vậy, vào các năm 1974 và 2000.

Từ khi Nữ hoàng Elizabeth II lên ngôi năm 1952, chỉ có ba tổng thống Mỹ từng thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước tới Anh Quốc – George W. Bush, Barack Obama và Donald Trump – người duy nhất có tới hai chuyến.

Điều đó phản ánh tầm ảnh hưởng của ông Trump trên sân khấu quốc tế.

Đối với chính phủ Anh Quốc, niềm yêu thích hoàng gia của ông Trump là cơ hội để đưa ra những đề nghị riêng với ông.

Nhà Vua và Thủ tướng Mark Carney đã khẳng định sự độc lập của Gia Nã Đại  trước những đòi hỏi từ phía Mỹ. Ảnh: Getty Images

Đây là thời khắc quan trọng đối với Vua Charles – người từng bị chỉ trích vì "can thiệp vào" chánh trường. Giờ đây, ông ở vị trí hiếm có khi được khuyến khích tham gia vào các cuộc đối thoại ngoại giao.

Quyền lực mềm đang được áp dụng trong thời kỳ khó khăn.

Chính Vua Charles là người đã chào đón Tổng thống Ukraine Zelenskyy sau khi ông Zelenskyy bị công kích ở Tòa Bạch Ốc hồi tháng Hai. Và chính ông đã đến Gia Nã Đại vào tháng Năm để thể hiện sự ủng hộ khi nước này bị ông Trump gây áp lực nhằm trở thành "tiểu bang thứ 51" của Mỹ.

Vua Charles có vẻ đã đạt được hiệu quả. Cựu cao ủy Gia Nã Đại tại Anh Quốc, ông Jeremy Kinsman, nhận định can thiệp của nhà Vua là "xuất sắc" và ông Trump đã giảm giọng điệu hiếu chiến.

Nhà Vua cũng từng nhận được sự ủng hộ nồng nhiệt và đứng dậy vỗ tay sau các bài phát biểu trước quốc hội Pháp, Ý và Đức. Vua Charles là người xây cầu nối trong thời đại mà các chánh trị gia dân túy đang phá bỏ chúng.

Tuy nhiên, những vấn đề như bảo vệ Ukraine là điều mà nhà Vua rất tâm huyết.

"Tôi cho rằng đây là thời khắc không thoải mái với nhà Vua," ông Kinsman nói. "Tôi không thể tưởng tượng được hai người đàn ông nào khác mà khác biệt hoàn toàn đến vậy về giá trị, mục tiêu, phong cách và tâm lý như hai ông."

Ông Kinsman – cựu viên chức ngoại giao – nói rằng nhà Vua sẽ được chuẩn bị kỹ càng để "đóng vai trò chủ nhà thân thiện và cố gắng tiếp tục làm ông Trump ngạc nhiên với sự lộng lẫy của nghi thức."

Ngược lại, ông cho rằng Trump sẽ cư xử tốt nhất có thể và sẽ được chuẩn bị để nói chuyện phiếm, chẳng hạn như về nông nghiệp hữu cơ.

Chuyên gia về hoàng gia Pauline Maclaran nói, "Nhà Vua biết mình sẽ đối mặt với điều gì và tôi tin chắc ông sẽ xử lý rất ngoại giao,"

"Cuộc gặp gỡ giữa hai người sẽ rất đáng chú ý."