​Cựu tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy (ở giữa) và phu nhân Carla Bruni-Sarkozy (bên phải), rời khỏi trụ sở Tòa án Paris, ngày 25/09/2025. REUTERS - Stephanie Lecocq

PHÁP QUỐC - Chánh trường Pháp rúng động vì lần đầu tiên trong lịch sử nước Cộng hòa, một cựu tổng thống phải ngồi tù. Hôm 25/09/2025, một tòa án Paris tuyên phạt ông Nicolas Sarkozy 5 năm tù giam và ra lệnh tống giam ông trong nay mai. Ông Sarkozy bị kết án với tội danh « tham gia tổ chức tội phạm », vì đã « cho phép những người thân cận nhất » liên lạc với chính quyền Mouammar Kadhafi của Libya để tìm nguồn tài trợ cho chiến dịch tranh cử năm 2007 mà ông Sarkozy đã giành chiến thắng. 

Tòa nhận thấy rằng tiền thực sự đã được chuyển từ Libya, nhưng bằng chứng trong quá trình tố tụng không « chứng minh » được số tiền này đã vào ngân quỹ chiến dịch tranh cử của ông Sarkozy. Tuy nhiên, về mặt pháp lý, việc chuẩn bị là đủ để cấu thành tội âm mưu hình sự, ngay cả khi mục đích cuối cùng không được thực hiện.

Phản ứng về bản án nặng nề nói trên, cựu tổng thống Pháp, cầm quyền từ 2007 đến 2012, một lần nữa khẳng định mình « vô tội » và tuyên bố sẽ kháng cáo. Nhưng thủ tục kháng cáo sẽ không ngăn cản việc ông bị giam giữ trong những tuần tới. Theo một nguồn tin theo dõi sát vụ án, Văn phòng Công tố Tài chánh Quốc gia (PNF) triệu tập ông Sarkozy vào ngày 13/10 để thống nhất ngày ông Sarkozy phải thi hành án, tức là vào tù.

Trong vụ án này, hai ông Claude Guéant và Brice Hortefeux, cựu cộng sự thân cận của ông Nicolas Sarkozy, cũng bị kết 6 năm tù và 2 năm tù. Còn ông Eric Woerth, thủ quỹ trong chiến dịch tổng thống của ông Sarkozy năm 2007, đã được tuyên trắng án.

Trong khi các tổ chức chống tham nhũng Sherpa, Transparency International và Anticor, các bên dân sự trong phiên tòa, hoan nghênh « phán quyết lịch sử », thì các đảng cánh hữu và cực hữu đã chỉ trích bản án đối với ông Sarkozy, nhất là chỉ trích việc tòa ra lệnh « tạm thời thi hành án ».

Lãnh đạo phe cực hữu Marine Le Pen, người cũng bị kết án tù kèm theo lệnh thi hành án tước quyền ứng cử ngay lập tức, trong một vụ án khác, vụ tạo việc làm giả, biển thủ công quỹ, thì lên án « việc áp dụng rộng rãi » biện pháp « tạm thời thi hành án », và xem đây là « một mối nguy lớn đối với các nguyên tắc cơ bản của luật pháp ». Chủ tịch Thượng viện Gérard Larcher, một nhân vật quan trọng trong đảng cánh hữu Những Người Cộng Hòa, cho biết ông cũng không đồng tình với việc « tạm thời thi hành án » khi « các thủ tục kháng cáo chưa kết thúc ».

Những phát biểu nói trên đã gây phản ứng mạnh từ phía cánh tả. Điều phối viên của đảng cực tả Nước Pháp Bất Khuất, Manuel Bompard, chỉ trích điều mà ông gọi là « tiêu chuẩn kép » của cánh hữu và cực hữu, những người « thường mạnh mẽ lên án cái gọi là sự lỏng lẻo của hệ thống tư pháp và kêu gọi những bản án nghiêm khắc. »

Phe Kadhafi muốn điều tra về vụ Sarkozy can thiệp quân sự vào Libya

Sau khi lãnh đạo Libya, đại tá Mouammar Kadhafi bị phiến quân sát hại vào năm 2011, những người thân cận và gia đình của ông phải sống tị nạn. Trả lời RFI ngày 25/09, ông Ahmad el Kadhafi, họ hàng với nhà độc tài Libya và từng là một trong những người phụ trách an ninh của chế độ cũ, hiện sống tị nạn ở Cairo (Ai Cập), kêu gọi mở điều tra về những lý do thực sự đằng sau việc Pháp can thiệp quân sự vào Libya dưới thời tổng thống Nicolas Sarkozy:

« Tôi hoan nghênh ngành tư pháp của Pháp về quyết định này, mặc dù đó không phải là mục tiêu của chúng tôi. Chúng tôi muốn ông Sarkozy bị xét xử, không phải vì vấn đề này, bởi vì chúng tôi coi đây là chuyện nội bộ của Pháp, mà là hành động của ông ấy can thiệp quân sự vào Libya năm 2011 cũng như những nỗ lực của ông tại Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc nhằm áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Libya và buộc NATO can thiệp quân sự. Đây là một hành vi vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế, bởi vì các sự kiện ở Libya là vấn đề nội bộ không gây ra bất kỳ mối đe dọa nào cho cộng đồng quốc tế hay hòa bình thế giới.

Sự can thiệp này cũng không dựa trên việc cử một phái đoàn điều tra của Hội Đồng Bảo An và cũng không chánh đáng, bởi vì tất cả những sự việc được tiết lộ kể từ đó đều khẳng định đây là một cuộc tấn công trắng trợn vào một quốc gia vốn đóng vai trò như một “van an toàn” ở Phi châu. Tôi hy vọng tổng thống Macron sẽ nhanh chóng mở điều tra về những gì đã xảy ra vào năm 2011 và những lý do khiến ông Sarkozy can thiệp vào Libya ngay cả trước khi một nghị quyết của Hội Đồng Bảo An được thông qua ».

(Theo RFI)