Ảnh tư liệu: Donald Trump đang "lên lớp" Volodymyr Zelenskyy, tại Tòa Bạch Ốc, Hoa Thịnh Đốn, Hoa Kỳ, ngày 28/02/2025. AFP - SAUL LOEB

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm nay 18/08/2025 tiếp đồng nhiệm Ukraine Volodymyr Zelenskyy và các lãnh đạo Âu châu tại Tòa Bạch Ốc, Hoa Thịnh Đốn. Nguyên thủ Hoa Kỳ gây áp lực đặt điều kiện là Kyiv phải từ bỏ bán đảo Crimée và tham vọng gia nhập NATO, để đạt được thỏa thuận hòa bình với Nga.

Ủy Ban Âu Châu cho biết các lãnh đạo Âu châu sẽ họp trù bị với tổng thống Ukraina, trước khi tổng thống Mỹ và Ukraine hội đàm với nhau vào lúc 13h13 tại Hoa Thịnh Đốn (giờ địa phương). Sau đó, ông Trump và ông Zelenskyy sẽ gặp các lãnh đạo Âu châu vào lúc 15h.

Trước đó, trên mạng xã hội Truth Social, Donald Trump khẳng định « tổng thống Zelenskyy có thể chấm dứt chiến tranh với Nga gần như ngay lập tức nếu ông ấy muốn, hoặc ông ta có thể tiếp tục chiến tranh ». Viết bằng chữ in hoa như thường lệ, ông Trump cũng loại trừ tình huống Ukraine có thể giành lại quyền kiểm soát bán đảo Crimée, bị Nga xâm chiến vào năm 2014, cũng như là « KHÔNG CÓ CHUYỆN UKRAINE GIA NHẬP NATO ». Hai điều kiện này tương tự như những yêu cầu từ phía Moscow.

Hoa Thịnh Đốn tỏ ra lạc quan về thỏa thuận hòa bình tại Ukraine, theo thông tín viên RFI Loubna Anaki, tường trình từ New York :

Trong bài đăng trên mạng xã hội hôm qua, viết bằng chữ in hoa, tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ngụ ý rằng « đã đạt được tiến triển lớn với Nga ».

Không lâu sau đó, đặc phái viên của tổng thống Trump về hồ sơ Ukraine xác nhận rằng thượng đỉnh Trump-Putin hôm thứ Sáu vừa qua, đã cho phép tìm hướng đi cho nhiều bế tắc. Ông Steve Witkoff khẳng định « lãnh đạo Nga sẵn sàng nhượng bộ lãnh thổ tại 5 khu vực ở miền đông Ukraine, và có thể ủng hộ việc bảo đảm an ninh », nhưng không nêu rõ cụ thể.

Một số điểm sẽ vẫn cần được thảo luận hôm nay. Nhưng một điều chắc chắn về tổng thống Hoa Kỳ : ông là người khó đoán và hay thay đổi. Đối với thỏa thuận hòa bình này, ông Trump thể hiện cam kết của mình và có thể khiến ông ấy gây áp lực đối với Volodymyr Zelenskyy. Cũng cần phải nhắc lại chuyến thăm gần đây của ông Volodymyr Zelenskyy tại Tòa Bạch Ốc, đã bị biến thành một cuộc sỉ nhục công khai.

Hôm nay, hai lãnh đạo sẽ gặp nhau cùng phái đoàn của hai nước, trước khi tham dự một cuộc họp mở rộng với các lãnh đạo Âu châu, đến Hoa Thịnh Đốn nhân sự kiện này.

Trên kênh truyền hình CNN tối qua, đặc phái viên của tổng thống Trump, Steve Witkoff cho biết Nga đã chấp nhận Hoa Kỳ và đồng minh Âu châu cấp một quy ước bảo đảm an ninh cho Ukraine, tương tự như điều 5 trong hiệp ước phòng thủ chung của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương (NATO).

Trong một cuộc họp báo tại Bruxelles, Bỉ, hôm qua, bên cạnh tổng thống Ukraine, chủ tịch Ủy Ban Âu Châu đã « hoan nghênh mong muốn của tổng thống Trump, đóng góp vào việc bảo đảm an ninh cho Ukraine (…) và Liên Hiệp Âu Châu sẵn sàng tham gia ».

Ngoài ra, theo ông Witkoff, Nga cũng đã chấp nhận ban hành một luật cấm xâm phạm chủ quyền của các nước Âu châu.

Âu châu lo cho tương lai an ninh

Cả một phái đoàn hùng hậu bao gồm nhiều lãnh đạo Âu châu tháp tùng tổng thống Ukraine sang Hoa Thịnh Đốn, Mỹ, bầy tỏ sự ủng hộ lập trường của Kyiv chấm dứt cuộc chiến tang thương nhất tại Âu châu từ 80 năm qua. Điều này cho thấy Âu châu lo ngại cho tương lai an ninh của mình. Trả lời đài RFI ngày 18/08, Ulrich Bounat, chuyên gia nghiên cứu cộng tác viên tại Euroreativ, giải thích :

Có thể cảm nhận được mối lo ngại thực sự từ các nước Âu châu rằng hai nguyên thủ Donald Trump và Vladimir Putin dường như đã đồng thuận phần nào về các vấn đề liên quan đến cốt lõi an ninh Âu châu và do đó vượt ra ngoài vấn đề Ukraine. Vì vậy, vấn đề đối với Âu châu là phải vạch ra lằn ranh đỏ.

Chúng ta còn phải chờ xem sao nhưng theo tôi, đây là thời điểm Liên Hiệp Âu Châu có thể trở thành một thế lực địa-chánh trị, muốn lợi ích của họ phải được tôn trọng, ngay cả khi điều đó đồng nghĩa với việc phải có lập trường cứng rắn đối với Mỹ. Tôi cho rằng đây là thời điểm sẽ định hình tương lai của Liên Hiệp Âu Châu với tư cách là một thế lực địa-chánh trị. Nếu khối 27 nước không thể tác động được đến những gì đang diễn ra ở Ukraine, và nói rộng hơn, về nguy cơ mà Nga gây ra cho Âu châu hiện tại và trong trung hạn thì điều này sẽ rất khó khăn cho Liên Hiệp Âu Châu để tiếp tục là một thế lực có ảnh hưởng trên thế giới.

Người dân Ukraine lo lắng chờ đợi cuộc gặp Zelenskyy và Trump 

Sau cuộc gặp giữa Donald Trump và Vladimir Putin tại Alaska, tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy tới Hoa Thịnh Đốn ngày 18/8 để gặp trực tiếp nguyên thủ Mỹ. Người dân Ukraine nghi ngờ, lo ngại sau khi chứng kiến sự tiếp đón trọng thị mà ông Trump dành cho tổng thống Nga Putin.

Thông tín viên Emmanuelle Chaze tại Kiev tường trình :

Đối với người dân Ukraine, những ngày vừa qua thật siêu thực. Họ chứng kiến Vladimir Putin, kẻ xâm lược đất nước mình, được đón tiếp long trọng tại Alaska trên thảm đỏ. Việc tổng thống Nga phục hồi vị thế trên trường quốc tế khiến người dân, vốn đang đấu tranh cho sự tồn tại của mình, vô cùng lo lắng. 

Cuộc gặp hôm nay giữa Volodymyr Zelenskyy và Donald Trump tại Tòa Bạch Ốc vì thế được chờ đợi với nhiều lo âu. Với người Ukraine, việc từ bỏ toàn vẹn lãnh thổ là điều hoàn toàn không thể chấp nhận. Họ kiên quyết không nhượng thêm đất cho Nga, cũng như không bao giờ hợp pháp thừa nhận việc Nga chiếm đóng khoảng 20% lãnh thổ. 

Một chút an ủi cho Kyiv: lần này có sự hiện diện của nhiều lãnh đạo Âu châu bên cạnh Zelenskyy. Tại Hoa Thịnh Đốn lần này, người ta vẫn nhớ rõ sự bẽ bàng mà tổng thống Ukraine từng phải chịu ở Tòa Bạch Ốc hồi tháng Hai vừa rồi. Lần này, người dân Ukraine hy vọng tình cảnh sẽ khác, và quan trọng hơn cả, là tổng thống Mỹ sẽ tôn trọng lập trường của Kyiv.

Nga vẫn tiếp tục đánh

Đêm hôm qua 17/08, chỉ vài giờ trước cuộc gặp ở Hoa Thịnh Đốn, một cuộc tấn công bằng drone của Nga vào Kharkiv, miền đông Ukraine, đã « năm người đã thiệt mạng, trong đó có một bé gái khoảng một tuổi rưỡi » văn phòng công tố Ukraine cho biết, đồng thời nói thêm rằng « ít nhất 18 người đã bị thương.»

Trong đêm, chánh quyền Ukraine cũng thông báo Nga tiếp tục tiến hành các cuộc oanh kích vào các khu vực Sumy (miền đông bắc), Odessa (miền nam) và Kharkiv, nơi thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng. « Nga tiếp tục cố ý sát hại dân thường » Chánh văn phòng tổng thống Andriy Yermak tố cáo trên Telegram, đồng thời đăng hình ảnh một tòa nhà bốc cháy tại Kharkiv.

(Theo RFI)