Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và chủ tịch Việt Nam Lương Cường tại Phủ chủ tịch, Hà Nội, ngày 26/05/2025. AP - Nhac Nguyen
Từ ngày 25-27/05/2025, tổng thống Pháp Emmanuel Macron thăm cấp Nhà nước Việt Nam. Theo giới phân tích Pháp, việc chọn Hà Nội là điểm dừng đầu tiên trong vòng công du Đông Nam Á thể hiện nguyên thủ Pháp muốn tận dụng cuộc cải cách quy mô lớn đang diễn ra ở Việt Nam để thúc đẩy đầu tư và khôi phục lại ảnh hưởng của Pháp.
Tổng thống Macron đến Việt Nam theo lời mời của chủ tịch nước Lương Cường, tiếp theo chuyến thăm chính thức nước Pháp của tổng bí thư đảng Cộng Sản Việt Nam Tô Lâm hồi tháng 10/2024. Đây là lần đầu tiên sau gần 10 năm, một nguyên thủ Pháp thăm Việt Nam sau chuyến công du của tổng thống François Hollande năm 2016. Một sự vắng bóng khá dài trong quan hệ với Việt Nam mà Pháp luôn tuyên bố là « ưu tiên ».
Sau những thành quả ngoại giao quan trọng năm 1993: bất chấp lệnh cấm vận của Mỹ, tổng thống Pháp François Mitterand là nguyên thủ Tây phương đầu tiên đến thăm Việt Nam, quan hệ song phương sau đó gần như chững lại. Ngoài một vài hợp đồng mang tính biểu tượng như công trình xây metro ở Hà Nội của Alstom, nhiều dấu hiệu cho thấy ảnh hưởng của Pháp tại cựu thuộc địa này bị suy yếu dần.
Theo ghi nhận của nhật báo kinh tế Pháp Les Echos, trọng lượng kinh tế của Pháp ở Việt Nam bị sa sút mạnh. Thị phần của Pháp từ mức 5% trong những năm 1990 xuống còn có 0,5% năm 2024, trong khi những năm 2000 vẫn còn ở mức 2,2%. Paris chỉ là đối tác thương mại thứ 24 của Việt Nam, quốc gia hiện được cho là có nền kinh tế năng động nhất trong vùng Đông Nam Á.
Mức tăng đầu tư của Pháp ở Việt Nam còn thấp hơn mức tăng trưởng. Đáng chú ý là trong bối cảnh căng thẳng thương mại Mỹ - Trung gay gắt, Việt Nam hiện đang là điểm đầu tư hấp dẫn mới cho nhiều tập đoàn lớn của Trung Quốc, Nhật Bản và Nam Hàn (Đại Hàn), thế nhưng sự hiện diện của các doanh nghiệp Pháp lại quá khiêm tốn. Mức trao đổi thương mại của Pháp với Việt Nam còn thấp hơn cả so với các nước láng giềng Âu châu như Đức, Ý, Hà Lan.
Theo nhận định của Thibaut Giroux, chủ tịch Phòng Thương Mại và Công Nghiệp Pháp Việt Nam với Les Echos, lẽ hiển nhiên tổng thống Macron chú trọng nhiều vào vế kinh tế. Đối với Paris, những biến động địa chính trị trên thế giới và những cải cách lớn sâu rộng đang được tiến hành kể từ khi ông Tô Lâm trở thành tổng bí thư đảng Cộng Sản đang mở ra nhiều cơ hội mới cho Pháp tái chinh phục thị trường 100 triệu dân.
Chuyến thăm Việt Nam của ông Macron diễn ra vào lúc Việt Nam gia tăng mở rộng quan hệ đối tác với nhiều nước lớn vì không muốn bị « bóp nghẹt » và cũng không muốn phải chọn phe trong cuộc xung đột Mỹ - Trung. Một mặt, Việt Nam hối hả đàm phán với Mỹ để tránh các đòn thuế quan của tổng thống Mỹ Donald Trump và mặt khác, Hà Nội cũng tìm cách ngăn chặn sức ép ngày càng lớn từ Bắc Kinh, đối tác thương mại hàng đầu.
Từ góc nhìn này, chuyên gia Benoit de Tréglodé, Viện Nghiên cứu Chiến lược, trường Quân sự Pháp, trên báo Le Figaro nhận xét: « Việt Nam là một thị trường khó thâm nhập do nước này phải hứng chịu những sức ép to lớn từ hai đại cường Mỹ - Trung ».
Giờ đây, Pháp kỳ vọng nhiều vào hai lĩnh vực chiến lược là nguyên tử và giao thông công cộng, những lĩnh vực mà Paris có công nghệ tốt. Câu hỏi đặt ra: Trong cuộc cạnh tranh giành thị phần này, Paris liệu có đủ sức mạnh tài chính để khẳng định vị thế của mình hay không?
(Theo RFI)