.png)
“Tôi từng rất yêu việc làm vườn nào tưới cây, cắt cành, tỉa lá đến nhỏ cỏ dại, nhưng nó bắt đầu trở nên quá sức vì đầu gối tôi đau đến mức gần như không thể đứng vững.”
Đó là lời than thở chung của quý vị bước vào tuổi 65 trong cộng đồng ta vào giữa mùa Đông này. Nhiều vị đã cắt bỏ việc vườn tược để nghỉ ngơi trong nhà và uống thuốc giảm đau; nhưng rồi chẳng thấy kết quả, thậm chí có thể “cuồng chân” thêm.
Có vị bắt đầu tìm kiếm thứ gì đó có thể giúp ích… Giải pháp đầu tiên là thuốc giảm đau và thuốc kháng viêm. Chúng chỉ có tác dụng trong một thời gian ngắn nhưng không bao giờ giải quyết được vấn đề. Chưa kể đến những tổn thương mà thuốc có thể có phản ứng phụ gây ra cho gan.
Nỗi lo lắng dâng trào. Thức dậy mỗi sáng, nhiều vị tự hỏi: “Liệu phần đời còn lại của mình sẽ phải đi khập khiễng, lê từng bước vầy?” Thật đáng sợ.
Đừng buồn phiền. Hãy đọc trọn bài dưới đây để biết “Nên làm gì khi đau khớp gối?”
NGUYÊN NHÂN GÂY ĐAU NHỨC KHỚPGỐI
Đau khớp gối có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Một số nguyên nhân điển hình bao gồm:
Tổn thương khớp gối
-Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL): Đây là một loại chấn thương thường gặp ở dây chằng chéo trước - một trong bốn dây chằng nối xương đùi với xương chày. Loại chấn thương này thường xảy ra trong các môn thể thao như bóng đá, bóng rổ hoặc những môn yêu cầu thay đổi hướng đột ngột.
-Gãy xương: Gãy xương ở vùng khớp gối, bao gồm xương bánh chè, có thể xảy ra khi bị ngã mạnh hoặc tai nạn xe cộ. Những người bị loãng xương cũng có nguy cơ cao bị gãy xương khi gặp chấn thương nhẹ.
-Rách sụn chêm: Sụn chêm là phần đệm giữa xương đùi và xương chày, giúp hấp thụ lực tác động lên khớp gối. Sụn chêm có thể bị rách khi khớp gối xoay đột ngột, thường gặp trong các hoạt động thể thao.
-Viêm bao hoạt dịch khớp gối: Bao hoạt dịch là lớp màng chứa chất dịch bôi trơn quanh khớp gối, giúp giảm ma sát khi cử động. Viêm bao hoạt dịch có thể gây đau nhức và làm các gân, dây chằng quanh khớp gối hoạt động không ổn định, gây khó khăn trong vận động.
Các vấn đề cơ học
Đau khớp gối có thể xuất phát từ các vấn đề cơ học bao gồm:
-Mảnh sạn sụn khớp: Tình trạng này xảy ra khi xương hoặc sụn trong khớp bị gãy do chấn thương hoặc thoái hóa, tạo thành các mảnh vụn di chuyển trong khớp, gây đau và cản trở vận động.
-Hội chứng dải chậu chày: Dải chậu chày là một dải mô dài từ hông đến gối, có thể bị căng và cọ xát với xương đùi, đặc biệt ở những người thường xuyên chạy bộ hoặc đạp xe, gây ra đau bên ngoài khớp gối.
-Trật khớp bánh chè đùi: Đây là tình trạng xương bánh chè bị lệch khỏi vị trí tự nhiên, gây đau đớn và khó khăn khi cử động.
-Đau hông hoặc chân: Đau ở hông hoặc chân có thể làm thay đổi cách đi đứng của cơ thể, tạo áp lực lên khớp gối và gây đau nhức do khớp gối phải chịu tải nặng.
Đau nhức vùng gối
Có thể phát sinh từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số dạng viêm khớp phổ biến bao gồm:
-Viêm khớp thoái hóa.
-Viêm khớp dạng thấp.
-Bệnh Gout.
-Viêm khớp nhiễm trùng.
Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể gây đau khớp gối, bao gồm:
-Thừa cân hoặc béo phì
-Thiếu linh hoạt khi vận động
-Sức mạnh cơ bắp suy giảm
-Hoạt động thể thao cường độ cao.
-Nguy cơ tái phát chấn thương cũ.
PHÒNG NGỪA ĐAU KHỚP GỐI
Đau khớp gối hại đến sức khỏe nói chung và gây khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Do đó, nên hiểu rõ các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sớm là rất quan trọng.
-Duy trì cân nặng hợp lý: Giữ trọng lượng cơ thể ở mức lý tưởng ; thí dụ 50kg đối với phụ nữ và 62 kg đối với các ông trong tầm tuổi 60 đến 70, cao 1.5m với quý bà và 1.65m quý ông.
-Hoạt động thể chất đều đặn như tập thể dục nhẹ và đúng phương pháp; tránh ngồi xổm, với cao trong lúc làm vườn.
-Chọn giày phù hợp.
-Luôn giữ tư thế đúng khi đi, đứng, ngồi và ngủ để giảm căng thẳng cũng như áp lực lên khớp gối.
KHI BỊ ĐAU KHỚP GỐI NÊN LÀM GÌ?
Có thể áp dụng các biện pháp tự chăm sóc tại nhà để giảm đau khớp gối từ nhẹ đến trung bình hiệu quả. Dưới đây là một số gợi ý hữu ích mà người bệnh có thể tham khảo:
Phương pháp R.I.C.E
Khi gặp các chấn thương như ngã, trẹo chân, căng hoặc bong gân đầu gối và thắc mắc khi bị đau khớp gối nên làm gì thì phương pháp R.I.C.E là lựa chọn thích hợp để giảm đau và hỗ trợ phục hồi, bao gồm:
-R (Rest - Nghỉ ngơi): Nên nghỉ ngơi để giảm áp lực lên khớp gối.
-I (Ice - Chườm lạnh): Dùng túi đá hoặc khăn lạnh chườm lên vùng khớp gối bị đau trong khoảng 15-20 phút mỗi lần.
-C (Compression - Băng ép): Dùng băng gạc quấn nhẹ quanh vùng khớp gối để giảm sưng. Tránh quấn quá chặt để không gây cản trở lưu thông máu.
-E (Elevation - Nâng cao): Nâng chân lên cao khi nghỉ ngơi.
Tư thế sinh hoạt
Sinh hoạt hàng ngày cần lưu ý:
-Tránh ngồi trên các loại ghế quá thấp để không gây áp lực lên khớp gối.
-Không cúi hoặc nghiêng người khi ngồi, tránh gây căng thẳng không cần thiết cho khớp.
-Hạn chế ngồi lâu trong một tư thế.
Massage giảm đau khớp gối
Dưới đây là quy trình từng bước thực hiện các kỹ thuật thoa bóp giúp giảm đau:
Phương pháp 1:
-Bước 1: Ngồi với tư thế đầu gối hướng thẳng về phía trước, bàn chân đặt vững trên nền nhà.
-Bước 2: Nắm tay nhẹ nhàng thành nắm đấm lỏng, vỗ nhẹ lên vùng đùi phía trên, phía dưới và giữa đầu gối. Thực hiện khoảng 10 lần, lặp lại 3 lần.
Phương pháp 2:
-Bước 1: Ngồi với tư thế đầu gối hướng thẳng về phía trước, bàn chân đặt trên nền nhà.
-Bước 2: Đặt tay lên đùi, di chuyển nhẹ từ trên xuống đến đầu gối, sau đó thả lỏng. Lặp lại động tác này ở mặt trong và mặt ngoài đùi mỗi vị trí 5 lần.
Phương pháp 3:
-Bước 1: Ngồi sao cho đầu gối hướng về phía trước, bàn chân đặt vững trên nền nhà.
-Bước 2: Sử dụng bốn ngón tay nhấn nhẹ vào mô xung quanh đầu gối, di chuyển lên xuống 5 lần. Lặp lại xung quanh toàn bộ vùng khớp gối.
Phương pháp 4:
-Bước 1: Ngồi trong tư thế đầu gối hướng về phía trước, bàn chân đặt trên nền nhà.
-Bước 2: Đặt lòng bàn tay lên đùi, lướt nhẹ nhàng từ trên xuống qua khớp gối và di chuyển ngược lên phía ngoài đùi.
Các phương pháp massage này nên được thực hiện đều đặn trong một khoảng thời gian để hỗ trợ giảm đau hiệu quả.
Liệu pháp Nóng – Lạnh
Người bệnh có thể dùng chai nước nóng hoặc miếng đệm nhiệt để chườm lên vùng khớp gối bị đau.
Người bệnh có thể bọc đá lạnh trong một lớp vải và áp nhẹ nhàng lên vùng gối bị tổn thương để giảm viêm và cơn đau.
Các bài tập thể dục
Đối với người bị viêm khớp hoặc thường xuyên đau khớp gối, duy trì các bài tập vừa sức có thể giúp kiểm soát và cải thiện triệu chứng. Việc giữ chân trong trạng thái nghỉ ngơi quá lâu và hạn chế vận động có thể làm khớp bị cứng, đồng thời kéo dài quá trình phục hồi chức năng.
Kiểm soát cân nặng và dinh dưỡng
Những người thừa cân hoặc béo phì thường có nguy cơ cao bị đau khớp gối do trọng lượng cơ thể gây áp lực lớn lên các khớp. Vì vậy, kiểm soát cân nặng hợp lý là rất quan trọng để giảm thiểu nguy cơ này. Một số biện pháp mà người bệnh có thể áp dụng bao gồm:
-Đảm bảo cung cấp đủ các dưỡng chất thiết yếu để duy trì sức khỏe tổng thể.
-Ưu tiên ăn nhiều trái cây, rau xanh, hạn chế thịt, mỡ động vật và các chất béo không lành mạnh.
Xây dựng một chế độ ăn lành mạnh, cân bằng là một trong những lời giải cho câu hỏi khi bị đau khớp gối nên làm gì.
Người bệnh cũng cần hạn chế tiêu thụ sữa và các thực phẩm chứa axit, cũng như tránh một số loại rau củ như cà chua, khoai tây, cà tím,…
Sử dụng tinh dầu và các chế phẩm từ hương liệu
Nghiên cứu cho thấy rằng xoa bóp khớp gối bằng tinh dầu chứa gừng và cam có thể giúp giảm đau hiệu quả ở những người bị viêm xương khớp từ mức độ trung bình đến nặng.
Điều trị đau khớp gối bằng thuốc (giải pháp cuối cùng)
Nên đến Bác sĩ gia đình để khám và cấp toa thuốc điều trị.
Hiểu được nguyên nhân đau khớp gối, biết phương pháp phòng ngừa và nên làm gì khi đau khớp gối, tin rằng ai chưa bị đau khớp gối sẽ không bị; ai đang bị đau sẽ phục hồi nhanh chóng nếu tham khảo và thực hành những điều hữu lý nêu trên./.
(Viết riêng cho Nam Úc & Dân Việt News)
