Trên phần mộ, theo truyền thống Công giáo, người ta thường thấy khắc hai chữ I.P. – viết tắt của cụm từ Latin In Pace, nghĩa là Trong bình an. Cũng có khi là R.I.P. – Requiescat in Pace, với ý nguyện: Xin được an nghỉ trong bình an. Chỉ hai chữ ngắn gọn, nhưng lại hàm chứa ước mong sâu xa nhất của kiếp người: được sống bình an và được ra đi trong bình an.

Bình an là điều  mà  ai cũng hướng tới,  dù  ở  bất kỳ quốc gia, tôn giáo hay hoàn cảnh nào. Con người có  thể  theo  đuổi  rất  nhiều mục tiêu trong đời – tiền bạc, địa vị, danh tiếng – nhưng đến sau cùng, điều còn lại và đáng giá nhất vẫn là cảm giác bình an trong tâm hồn và sự an yên trong đời sống.

Bình an  không  chỉ  là  trạng  thái tinh thần, mà còn là kết quả của môi trường xã hội mà con người đang sống. Có thể nói, bình an gồm hai lớp gắn bó chặt chẽ với nhau: bình an bên ngoài và bình an bên trong.

Bình an bên ngoài được tạo nên bởi một tổ quốc hòa bình, một xã hội ổn định, nơi luật pháp được tôn trọng và phẩm giá con người được bảo vệ. Khi con người không phải sống trong nỗi lo thường trực về bạo lực, bất công hay đói nghèo, họ mới có điều kiện để xây dựng cuộc sống, nuôi dưỡng gia đình và cống hiến cho cộng đồng. Một xã hội bình an không phải là xã hội không có vấn đề, mà là xã hội có khả năng giải quyết vấn đề một cách công bằng và nhân bản.

Song song đó, bình an bên trong lại  là câu chuyện của mỗi cá nhân. Đó là trạng thái cân bằng giữa lý trí và cảm xúc, giữa khát vọng và khả năng, giữa những gì ta mong muốn và những gì ta chấp nhận. Có những người sống trong điều kiện vật chất đầy đủ nhưng vẫn bất an; ngược lại, có những người cuộc sống giản dị nhưng tâm hồn lại nhẹ nhõm. Bình an nội tâm không đến từ việc sở hữu thật nhiều, mà từ việc hiểu rõ mình cần gì và biết đủ với những gì đang có.

Chúa Giêsu không chúc các môn đệ giàu sang hay quyền lực, mà chúc: “Bình an cho anh em.” Điều đó cho thấy bình an được đặt cao hơn mọi thành tựu vật chất. Bởi khi tâm hồn bất an, thì giàu có cũng trở thành gánh nặng, còn quyền lực lại biến thành nỗi sợ đánh mất. Bình an chính là nền tảng để con người sống đúng phẩm giá và giữ được nhân tính giữa những biến động của cuộc đời.

Từ trải nghiệm cá nhân tôi khi đi qua và sinh sống ở nhiều quốc gia, tôi nhận thấy rằng: Úc là một trong những nơi hội tụ rõ nét cả hai yếu tố bình an bên ngoài và bên trong.

Bình an ở Úc không phô trương, không ồn ào, mà hiện diện trong đời sống thường nhật: từ những buổi sáng yên lành, những con đường trật tự, đến cảm giác an tâm khi bước ra ngoài vào ban đêm. Đó là kết quả của một xã hội văn minh, nơi pháp luật nghiêm minh nhưng nhân bản, nơi con người được bảo vệ chứ không bị đe dọa.

Một trong những nền tảng quan trọng tạo nên sự bình an cho công dân Úc chính là hệ thống giáo dục và y tế. Con người có hai nỗi lo lớn nhất: dốt và bệnh.

Thiếu tri thức dễ dẫn đến lệ thuộc và nghèo đói; bệnh tật kéo theo sợ hãi, suy sụp và nhiều hệ lụy xã hội.

Khi giáo dục và y tế được bảo đảm   ở mức độ căn bản cho toàn dân, con người có thể yên tâm học tập, lao động và cống hiến. Đó không chỉ là chính sách phúc lợi, mà là cách một quốc gia đầu tư cho sự ổn định và phát triển lâu dài.

Ở Úc, người dân không phải lo sợ bị bỏ rơi khi rơi vào hoàn cảnh khó khăn. Hệ thống an sinh xã hội không trao phát lòng thương hại, mà bảo đảm quyền sống tối thiểu của mỗi công dân. Chính điều này tạo nên cảm giác an toàn sâu sắc – một dạng bình an thầm lặng nhưng bền vững.

Gần đây, không ít kẻ đã chà đạp lên sự bình an tại Úc như vụ đâm chết 6 người tại trung tâm thương mại Bondi hồi    năm  ngoái, hay vụ xả súng giết chết ít nhứt 10 người tại bãi biển Bondi Chủ nhật tuần rồi. Cái đó biểu hiện mất nhân tính trước những hận thù không đáng trước sinh mạng của thường dân thiện tâm. Hy vọng sẽ không lặp lại một bất kỳ một lần nào nữa.

Cuối cùng, quay lại với hai  chữ  In Pace trên phần mộ, có thể thấy bình an không chỉ là điều để cầu chúc cho người đã khuất, mà còn là giá trị để người đang sống hướng tới. Một đời người trọn vẹn không phải là đời người có nhiều hơn người khác, mà    là đời người biết sống trong bình an  và góp phần gìn giữ bình an cho cộng đồng. Khi một xã hội giúp con người sống an lành, và một nền văn hóa biết trân trọng bình an như giá trị cốt lõi, thì hai chữ In Pace không chỉ nằm trên bia mộ, mà hiện diện ngay trong từng ngày sống. ª

Van Phong Nguyễn, MSc.