Ca dao của người Việt có câu:

“Tháng Giêng là tháng ăn chơi,

Tháng hai trồng đậu, trồng khoai, trồng cà. Tháng ba thì đậu đã già,

… ”

Trong khi đó trên khắp thế giới, nhiều quốc gia có ngày lễ quốc gia quan trọng, các nghi lễ tâm linh và các lễ hội văn hóa được tổ chức vào tháng Giêng như Haiti, Ấn Độ và Úc tôn vinh lịch sử, di sản và những khởi đầu mới.

Thật vậy, tháng Giêng đánh dấu một chương mới, thời điểm cho những khởi đầu mới. Trên khắp thế giới, nhiều quốc gia sử dụng tháng này để tôn vinh lịch sử, sự thống nhất và bản sắc văn hóa của họ. Từ việc kỷ niệm ngày độc lập đến việc tôn vinh những cột mốc tâm linh, tháng Giêng tràn ngập những khoảnh khắc tự hào dân tộc và ý nghĩa toàn cầu.

Dân Việt News mời bạn đọc nhìn tổng quan rõ ràng về các ngày lễ quốc gia quan trọng, các sự kiện quốc tế và các lễ hội văn hóa diễn ra trong tháng Giêng năm 2026. Hãy sử dụng nó để kết nối với các nền văn hóa khác nhau, cho dù chúng ta đang lên kế hoạch cho một chuyến đi hay chỉ đơn giản là muốn tìm hiểu thêm về thế giới xung quanh.

NGÀY ĐỘC LẬP & QUỐC KHÁNH

Tháng Giêng là tháng quan trọng đối với nhiều quốc gia, kỷ niệm con đường giành độc lập và hình thành bản sắc dân tộc. Những lễ kỷ niệm này bắt nguồn sâu xa từ lịch sử và phản ảnh đặc điểm riêng biệt của mỗi quốc gia.

•        Ngày Giải phóng Cuba (1 tháng Giêng)

Ngày Giải phóng Cuba - được gọi là “Día de la Liberación”, đánh dấu chiến thắng của Cách mạng Cuba năm 1959, do Fidel Castro lãnh đạo. Các lễ kỷ niệm thường bao gồm các bài phát biểu chính thức, các sự kiện yêu nước và tưởng niệm các nhân vật cách mạng.

•        Ngày Độc lập Haiti (1 tháng Giêng)

Một ngày vô cùng quan trọng, Ngày Độc lập Haiti kỷ niệm sự độc lập của Haiti khỏi Pháp năm 1804. Sự kiện này đã đưa Haiti trở thành nước cộng hòa da đen độc lập đầu tiên trên thế giới sau một cuộc cách mạng nô lệ thành công. Một truyền thống quan trọng là việc cùng nhau thưởng thức món súp joumou (súp bí ngô) - một món ăn từng bị cấm đối với những người nô lệ.

•        Ngày Độc lập Sudan (1 tháng Giêng)

Ngày Độc lập Sudan kỷ niệm sự độc lập khỏi ách cai trị chung của Anh và Ai Cập, đạt được vào năm 1956. Ngày này được tổ chức với các nghi lễ thượng cờ chính thức và các bài phát biểu toàn quốc.

•        Ngày Độc lập Myanmar (4 tháng Giêng)

Ngày Độc lập Myanmar kỷ niệm sự giải phóng của Myanmar khỏi ách cai trị của Anh vào năm 1948. Ngày này được đánh dấu bằng các cuộc diễn hành trang trọng, các buổi biểu diễn văn hóa và các cuộc tụ họp ca ngợi và tôn vinh lòng yêu nước trên khắp đất nước.

•        Ngày Quốc khánh Úc (26 tháng Giêng)

Ngày Quốc khánh Úc đánh dấu kỷ niệm ngày hạm đội tàu Anh đầu tiên cập cảng Port  Jackson năm 1788. Các lễ kỷ niệm chính thức bao gồm diễn hành, bắn pháo hoa và các buổi lễ trao quốc tịch. Tuy nhiên, đây cũng là ngày để nhiều người Úc bản địa suy ngẫm và phản đối, họ gọi đó là “Ngày Xâm lược” (Invasion Day) hoặc “Ngày Sinh tồn” (Survival Day. Đối với nhiều người Úc bản địa, ngày 26 tháng Giêng đánh dấu khởi đầu của sự áp bức thuộc địa và sự mất mát đất đai và văn hóa của họ. Họ coi đó là một ngày để tang. Điều này đã dẫn đến một cuộc tranh luận quốc gia về việc thay đổi ngày này thành một ngày bao gồm nhiều người Úc hơn.

• Ngày Cộng hòa Ấn Độ (26 tháng Giêng)

Một ngày đầy tự hào dân tộc, Ngày Cộng hòa Ấn Độ tôn vinh ngày Hiến pháp Ấn Độ có hiệu lực vào năm 1950, hoàn thành quá trình chuyển đổi của đất nước thành một nước cộng hòa có chủ quyền. Lễ kỷ niệm chính là cuộc duyệt binh hoành tráng ở New Delhi, phô diễn sức mạnh quân sự và sự đa dạng văn hóa của Ấn Độ.

CÁC NGÀY LỄ QUỐC TẾ VÀ CỦA LIÊN HỢP QUỐC

Tháng Giêng cũng là tháng dành cho nhận thức toàn cầu, với một số ngày được Liên Hợp Quốc chỉ định để thúc đẩy hòa bình, nhân quyền và giáo dục.

• Ngày Chữ nổi Thế giới (4 tháng Giêng)

Ngày Chữ nổi Thế giới tôn vinh ngày sinh của Louis Braille, người phát minh ra hệ thống chữ nổi. Ngày này nhấn mạnh tầm quan trọng của khả năng tiếp cận và sự độc lập cho những người mù hoặc khiếm thị.

Ngày Giáo dục Quốc tế (24 tháng Giêng)

Ngày Giáo dục Quốc tế kỷ niệm vai trò quan trọng của giáo dục trong việc thúc đẩy hòa bình và phát triển bền vững trên toàn thế giới. Ngày này nhắc nhở chúng ta rằng giáo dục chất lượng là một quyền cơ bản của con người.

• Ngày Văn hóa Châu Phi và Người gốc Phi Thế giới (24 tháng Giêng)

Ngày Văn hóa Châu Phi và Người gốc Phi Thế giới tôn vinh nền văn hóa phong phú và đa dạng của lục địa Châu Phi và cộng đồng người gốc Phi trên toàn thế giới. Ngày này thúc đẩy việc tôn vinh di sản văn hóa của người gốc Phi như một phần thiết yếu của di sản chung của nhân loại.

CÁC NGÀY LỄ TÔN GIÁO VÀ TÂM LINH

Đối với nhiều cộng đồng tín ngưỡng, tháng Giêng là thời điểm có ý nghĩa tâm linh quan trọng, được đánh dấu bằng lòng thành kính, hành hương và những lễ hội vui tươi.

• Lễ Hiển Linh - Epiphany (6 tháng Giêng)

Được nhiều tín đồ Cơ đốc giáo cử hành, Lễ Hiển Linh tưởng nhớ chuyến viếng thăm của Ba Vua (các nhà thông thái) đến hài nhi Giê-su. Ở nhiều nơi tại châu Âu và Mỹ Latinh, đây là ngày của các cuộc rước kiệu, bữa ăn thịnh soạn và tặng quà, thường đánh dấu sự kết thúc của mùa Giáng sinh.

• Giáng Sinh Chính Thống Giáo (7 tháng Giêng) Theo lịch Julian, các tín đồ Chính Thống Giáo Đông phương ở các quốc gia như Nga, Ukraina, Ethiopia và Serbia cử hành Lễ Giáng Sinh Chính Thống Giáo vào ngày này. Các truyền thống bao gồm các buổi lễ nhà thờ đặc biệt, các bữa tiệc gia đình và hát mừng Giáng sinh.

• Năm Mới Chính Thống Giáo (14 tháng Giêng)

Năm Mới Chính Thống Giáo, còn được gọi là “Năm Mới Cũ” (Old New Year), ngày này đánh dấu sự bắt đầu của năm mới theo lịch Julian. Nó được kỷ niệm bằng các buổi họp mặt gia đình và các bữa ăn thịnh soạn ở một số quốc gia Cơ đốc giáo Chính Thống.

• Thaipusam (30 tháng Giêng)

Một lễ hội linh thiêng dành riêng cho vị thần Hindu Lord Murugan, Thaipusam là ngày sám hối và tạ ơn. Các tín đồ thường thực hiện những hành động đòi hỏi sức chịu đựng về thể chất, chẳng hạn như khiêng những cấu trúc trang trí công phu gọi là kavadis. Lễ hội này được tổ chức sôi nổi ở Malaysia, Singapore, Ấn Độ và bởi các cộng đồng người Tamil trên toàn thế giới.

CÁC LỄ HỘI VĂN HÓA VÀ DI SẢN

Tháng Giêng cũng có các lễ hội kỷ niệm các truyền thống văn hóa độc đáo, mối liên kết cộng đồng và di sản nghệ thuật.

• Lễ hội Gaan-Ngai (1 tháng Giêng)

Được tổ chức bởi cộng đồng Zeliangrong, Gaan- Ngai là một lễ hội mùa màng và năm mới sôi động. Ngày tổ chức có thể thay đổi, nhưng thường là một sự kiện kéo dài nhiều ngày với các điệu nhảy truyền thống, nghi lễ tôn giáo và các bữa tiệc cộng đồng lớn. Người Zeliangrong là một trong những cộng đồng người Naga bản địa lớn sinh sống tại vùng giao nhau của ba bang Assam, Manipur và Nagaland ở Ấn Độ. Họ là hậu duệ của người Nguiba và nổi tiếng với di sản văn hóa phong phú và các thực hành tôn giáo, chủ yếu theo đạo Cơ đốc. Thuật ngữ "Zeliangrong" dùng để chỉ sự hợp nhất của ba bộ lạc: Zeme, Liangmai và Rongmei. Người Zeliangrong đã sinh sống trong một khu vực địa lý nhỏ gọn trong nhiều thế kỷ, với dân số có thể lên tới khoảng năm trăm nghìn người trên khắp ba bang này.

• Đêm Burns (25 tháng Giêng)

Đêm Burns kỷ niệm cuộc đời và thơ ca của nhà thơ quốc gia Scotland, Robert Burns. Người Scotland và những người hâm mộ Burns trên toàn thế giới tụ họp cho một bữa tối truyền thống, bao gồm món haggis, những lời chúc mừng bằng rượu whisky và những bài thơ nổi tiếng của ông.

• Ngày Up Helly Aa (thứ Ba cuối cùng của tháng Giêng)

Up Helly Aa, được tổ chức tại quần đảo Shetland của Scotland vào thứ Ba cuối cùng của tháng Giêng, là một lễ hội lửa nổi tiếng kỷ niệm di sản Viking của khu vực. Lễ hội lên đến đỉnh điểm với một cuộc rước đuốc và việc đốt một bản sao thuyền dài Viking. Du khách có thể tham dự, nhưng nên lên kế hoạch trước vì đây là một sự kiện tụ tập đông người - rất có thể khó còn phòng trống trong khách sạn.

Xem như vậy, tháng Giêng là một tháng hầu như trổi bật nhất trong năm vì ngoài những nghi lễ, lễ hội đặc biệt của các quốc gia kể trên, khoảng 90% dân số thế giới mừng đón năm mới vào ngày 1 tháng Giêng, biến ngày này trở thành ngày lễ được tổ chức rộng rãi nhất trên toàn cầu. Tuy nhiên, vẫn có một số quốc gia không đón ngày 1 tháng Giêng vì lý do tôn giáo, chẳng hạn như Israel và Ai Cập, những quốc gia này sử dụng lịch riêng của họ. ª

R. N. (Viết riêng cho Dân Việt News)